Czarna herbata,  Herbata,  Herbata liściasta,  Produkcja herbaty

Czy warto zrezygnować z czarnej herbaty?

Herbata jest jednym z najchętniej spożywanych napojów na świecie. Częściej pijemy chyba tylko wodę. Do niedawna uważano, że czajnik do herbaty kryje w sobie tylko smaczną używkę, napar niemający wartości odżywczych. Na szczęście przez ostatnie dwadzieścia lat powstało wiele opracowań naukowych potwierdzających prozdrowotne działanie zielonej herbaty. Niestety, znacznie mniej uwagi poświęcono herbacie czarnej, a to właśnie wokół niej narosło wiele krzywdzących mitów.

Uważaj na mylące określenia

W czasach PRL‒ u gospodarcza izolacja sprawiła, że w polskich szklankach z konieczności królowała: „herbata” czarna granulowana indyjska. W owym czasie był to jedyny rodzaj herbaty dostępny dla wszystkich. Niestety smak tego napoju z naparem herbacianym miał niewiele wspólnego. Pod tą zgrabną nazwą kryły się uschnięte, zmielone łodygi (!) drzewa herbacianego. Gdy wolnorynkowe czajniczki do herbaty zaczęły oferować nieznane Polakom rodzaje i gatunki herbat, utrwaliły się negatywne opinie o czarnej herbacie, choć tak naprawdę popularna „indyjska granulowana” nie przypominała czarnej herbaty ani kolorem naparu, ani smakiem (właściwie pozbawiona była aromatu).

Jak z zielonego liścia powstaje czarny herbaciany susz

Metody produkcji czarnej herbaty i używane odmiany znacznie się różnią i zależą od regionu uprawy. Jednak bez względu na położenie  plantacji, każdy liść herbaciany, by stać się czarną herbatą, musi przejść cztery podstawowe etapy: więdnięcie, zwijanie, fermentowanie i palenie. Oczywiście najważniejsza jest w pełni kontrolowana fermentacja i to do jej właściwego przebiegu przygotowują dwa pierwsze procesy. Zwiędnięte liście stają się elastyczne i dzięki temu nie pękają podczas zwijania, które wydobywa na powierzchnię liścia sok. Tak  zaczyna się fermentacja zwana inaczej utlenianiem (oksydacją). Utlenianie soków powoduje, że część garbników zmienia się w olejki eteryczne, które decydują o późniejszym aromacie herbaty, a liście przybierają brunatnoczerwone zabarwienie. (Taki kolor naparu skrywać będzie później nasz czajnik do herbaty). Fermentacja musi być w odpowiednim momencie zahamowana poprzez palenie (suszenie) sfermentowanych liści i ten ostatni proces nadaje im końcowy czarny kolor. To również ważny etap, ponieważ liście przefermentowane tracą smak a napar swą przejrzystość. Niemniej to fermentacja ma decydujący wpływ na jakość otrzymywanej herbaty, podczas zaparzania bowiem ponownie rozpuszczane są utlenione soki, a niemal połowa odżywczych substancji przechodzi do naparu.

 

Do najbardziej znanych rodzajów czarnej herbaty należą:

  • Yunnan: tę chińską herbatę najwyżej cenimy w Europie; jej napar ma delikatny, słodkawy smak, który długo utrzymuje się w ustach.

 

  • Assam: herbata indyjska, zawiera dużą ilość garbników, dlatego ma zdecydowanym cierpki smak i mocny słodkawo‒ torfowy aromat.

 

  • Darjeeling: uprawiana na górskich zboczach Himalajów, ma subtelny muszkatołowy smak, dlatego nazywana jest „szampanem” wśród czarnych herbat.

 

Przeprowadzone niedawno badania udowodniły, że czarna herbata  pita w rozsądnych ilościach (od trzech do pięciu filiżanek dziennie) nie ma negatywnego wpływu na zdrowie, a dostarcza organizmowi wielu mikro-  i makroelementów, chroni przed licznymi chorobami i ma działanie antynowotworowe. Warto więc z niej rezygnować?